Жаңа жыл алдындағы уақыт – банктер үшін жоғары маусым. Адамдар өздерін де, жақындарын да қуантуға тырысады — сыйлықтар мен киім сатып алады, жөндеуді аяқтайды, жиһазды ауыстырады. Олардың өз ақшалары жеткіліксіз, сондықтан көптеген адамдар банктерге жүгінеді. Кредиттік ұйымдар сұраныстың артуын күтуде. Бірақ бұл сұраныстың артуына ғана байланысты емес. Көптеген банктер кредиттеудің барлық сегменттері бойынша шарттарды жеңілдетуді жоспарлап отыр. Бұл туралы Қазақстан Ұлттық Банкінің қаржылық тұрақтылық және зерттеулер департаментінің директоры Олжас Көбенбаев мәлімдеді, деп хабарлайды «ҚазАқпарат» ХАА.
2021 жылдың үшінші тоқсанында адамдардың ұзақ пайдаланылатын тауарларды сатып алу шығындарының артуына байланысты, кредитке сұраныстың өсуі байқалды. Сондай-ақ, банктер маркетингтік акцияларды жаппай іске қосты, бұл автокредиттеуден басқа барлық сегменттерде кредит алуға деген қызығушылықты арттырды, өйткені автосалондарда көлік тапшылығы болды. Сонымен қатар, «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ жеңілдікпен автокредиттеу бағдарламасының тоқтатылуы әсер етті.
Ипотекалық кредиттеудің үлесі де төмендеді, бұл «Баспана-Хит» ипотекалық кредиттеудің Мемлекеттік бағдарламасы бойынша өтінімдерді қабылдаудың аяқталуына, сондай-ақ жылжымайтын мүлік нарығындағы жоғары бағаларға байланысты. Тұрғын үй кредиттеріне берілген өтінімдердің үлесі 27% өсті, бірақ мақұлдау үлесі 17% төмендеді.
Бір қызығы, ипотека бойынша шарттарды жеңілдету, комиссияларды азайту, сыйақы мөлшерлемелерін төмендету және алғашқы жарна мөлшерін қайта қарау аясында мақұлдау үлесі төмендеді. Бұл жердегі мәселе, банктер клиенттің кредиттік қабілетін бағалау үшін скоринг жүйесін енгізгенінде болып тұр.
Жалпы алғанда, өсіп келе жатқан негізгі мөлшерлеме кезінде кредит шарттарын жеңілдету – әдеттен тыс құбылыс. Бұл, ең алдымен, клиенттердің жетіспеушілігіне байланысты — банктер сапалы қарыз алушылар үшін күресуде. Яғни, міндеттемелер бойынша өтеу мерзімі кешіктірілмеген және кредиттері аз адамдар.
Бұл қолданыста қарыздары бар адамдар кредиттік ұйымдар үшін қызықты емес және оларға кредит беру жолына тапсырыс берілген дегенді білдірмейді. Біріншіден, банктер кредиттерінің үлесі кірістің 50% - дан асатын адамдарға ғана кредит беруді тоқтатады. Бір шағын қарыз – бас тартуға сылтау емес. Екіншіден, Қазақстанда микрокредит беру нарығы дамыған. Кейбір сегменттерде ол әдеттегі тұтынушылық кредиттерді алмастыра алады, ал кейде тиімдірек болады. Мысалы, егер ақша қысқа мерзімге қажет болса, толық кредит алудың мағынасы жоқ. Сонымен қатар, МҚҰ клиенттерді тарту бойынша маркетингтік акциялар өткізіледі. Микрокредитті ең төменгі пайызбен нөл деңгейінде рәсімдеуге немесе бағалы жүлдені ұтып алуға болады.
