Ресейде барлық деңгейдегі билік ұзақ уақыт бойы онлайн несие беруге тыйым салуды іске қосуды талқылауда. Бұл адамдарға интернет арқылы қарыз алуға тыйым салынады дегенді білдірмейді. Әрбір адам өз-өзіне онлайн-несие алуға тыйым сала алады деп болжануда. Бұл адамдар төлқұжаттың көшірмесі бойынша басқа біреудің атына қарыз ресімдейтін алаяқтардан өздерін қорғай алатындай етіп жасалады. Қазақстан да осындай мүмкіндік туралы ойланып отыр. Бұл туралы informburo.kz тоталына Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі сыртқы коммуникациялар басқармасының бас маманы Дмитрий Акмаев мәлімдеді.
Informburo.kz сарапшының дәйексөзін келтіреді: «Ия, шынымен де, мұндай бастама қарастырылуда. Оны алаяқтық және үшінші тұлғаларға несие ресімдеу туралы өткір сұрақпен ұшырасқан біздің Ресейдегі әріптестеріміз де қарастырып жатыр. Бірақ олардың нарығы әлдеқайда үлкен екенін түсіну керек: олардың 300 астам банкі бар және 5000 астам МҚҰ қазір жұмыс істейді. Шынында да, оларда барлық қарыз алушылардың тізілімі арқылы бақылаудан алынғанға дейін қарыздарды ресімдеуден бас тартуға болады, бақылаудан тек мемлекеттік қызметтер арқылы не жеке өзінің болуы, не пайдаланушының қорғалған сәйкестендіру жүйесі арқылы алуға болады. Бізде мұндай мүмкіндік әлі көзделмеген, бірақ қарастырылуда».
Дмитрий Акмаев Қазақстанда нарық шағын болса да, алаяқтар үшінші тұлғаларға несие ресімдейтін жағдайлар жиі туындайтынын атап өтті. Бұл ретте ведомство өкілі елге дәл осындай шара, кредиттерден толық бас тарту қажет екендігіне күмән келтіреді, өйткені қазір алаяқтық үлесін азайту бойынша шаралар қабылдануда. Осылайша, МҚҰ қарыз алушыларды екі факторлы сәйкестендіруді жүргізуге міндетті.
Жаңа ережелер енгізілгеннен кейін жалған тұлғаларға алынған қарыздар саны азайды.
«Алайда, қажет болған жағдайда, мұндай заң жобасы дайындалатын болады. Бірақ оны дайындамас бұрын, ол нарықпен тікелей талқыланады – банктер мен ҮЕҰ бұған қалай жауап береді, бұл да өте маңызды. Реттеуші бір де бір мәселені біржақты тәртіпте шешпейді. Біз нарыққа тиімді емес ережелерді ұсынатын үзілді-кесілді орган емеспіз, әр заң жобасы нарықпен, жұртшылықпен, Үкімет пен депутаттар деңгейінде талқыланады».
Қазақстандағы «Честное слово» онлайн-сервисінің өкілі бастаманы бағалай отырып, заң, әрине, азаматтарды олардың төлқұжаттарының көшірмесін ала отырып, жалған микрокредит ресімдейтін қаскүнемдерден қорғайды деп атап өтті. Бірақ сонымен бірге онлайн несие алу мүмкіндігін өшірген адам ақша алудың ыңғайлы және қарапайым тәсілінен айырылады. Қажет болған жағдайда компанияның кеңсесіне баруға тура келеді, ал ауылдық және шалғай жерлер үшін бұл мүмкін емес. Сонымен қатар, онлайн-қарыз беруге тыйым салу алаяқтық мәселесін толығымен шешпейді. Әлеуметтік инженерия қалады, ал бұл салада алаяқтар айлакер болып келеді. Алаяқтардың әсеріндегі адамдар ақылға қонымды ескертулерді сирек естиді. Мысалы, ресейлік банктердің бірінде кеңесшілер зейнеткерді «қорғалған шотқа» ақша аудармауға ұзақ уақыт көндірді, бірақ әжей ешкімді тыңдамай, бәрін өтірікшілер мен алаяқтар деп атады және бәрібір аударым жасады. Бірнеше күн өткеннен кейін алаяқтарға шағымдану үшін сол бөлімге қайта келді.
Мұның бәрі бір қорғаныс шарасының аздығын, халықты ағарту да, банктердің қауіпсіздік қызметін құру да және тағы басқалар қажет екендігін көрсетеді.
