Көктем мен жазда қанттың айналасында дүрбелең пайда болды. Алдымен бағалар бұрын-соңды болмаған биіктерге жетті, содан кейін қант сөрелерден мүлдем жоғалып кетті. Мұндай түйткілді мәселенің қайталанбауы үшін үкімет пен қант өндірушілер бір жылға бағаны бекітуге және нарықты азық-түлікпен толтыруға көмектесетін меморандумға қол қойды.
Меморандумның мәні мынада: өндірушілер қанттың бағасын бір жылға белгілейді және кем дегенде 3 айға тауарлық қор жасайды. Оның орнына зауыттар үкіметтен қант шикізатын сатып алу үшін жеңілдетілген несиелер алады.
ҚР СжИМ Сауда комитетінің төрағасы Ержан Қазанбаев былай деп мәлімдейді: «Қаржыландырудың негізгі қатысушылары әкімдіктер болады. Тиісінше, сауда желілері өз ақшасымен тиісті қаражат көлемін беруге дайын. Ірі көтерме саудагерлер де осы жүйеге қатысуға ниет білдірді. Желілер мен ірі көтерме саудагерлер беретін нәрсе - олардың шарттары, бұл олардың өз ақшалары. Ал әкімдіктер не береді, біз оларға қант зауыттарымыз үшін қосымша қаржылық жүктеме туғызбау үшін 0,01% мөлшерінде өте арзан жеңілдетілген несие береміз».
Нарықты қанықтыру үдерісі жылдам болмайды. Ержан Қазанбаев Бразилиядан қант шикізатын әкелуге 2-3 ай уақыт кететінін атап өтті.
Қаржыландырудың жалпы көлемі 43 млрд теңгені құрайды, бұл 143 мың тонна шикізат сатып алуға мүмкіндік береді.
«Барлық көлемді бірден сатып алу мүмкін болмайтыны түсінікті, сондықтан біз бірнеше партиямен әкелеміз. Ең бастысы, қант жеткілікті мөлшерде болуы керек. Қазан айының соңына дейін біз зауыттарды тиісті қаржыландырумен барынша қамтамасыз етуді жоспарлап отырмыз», - деді Ержан Қазанбаев.
Нәтижесінде қант бағасы төмендейді, ал жаңа тапшылықты болдырмауға болады. «2028 жылға қарай өз өндірісіміздегі қызылшадан алынған қант көлемі ұлғаяды. Жақын арада жылдың басындағыдай тапшылық қайталанбайды. Қанттың бағасы 500-510 теңгені құрайды. Егер өз қызылшамыздан өндірілген қант мөлшері өссе, онда қант бағасы төмендейді». 2028 жылға қарай елдегі қант қызылшасының егістік алқаптары ұлғаяды. Осы уақытқа дейін ел шикізатты сырттан тасымалдайтын болады.
Дереккөздер:
https://kapital.kz/economic/109597/podpisan-memorandum-po-sderzhivaniyu-tsen-na-sakhar.html
https://www.inform.kz/ru/deficit-sahara-ne-povtoritsya-mintorgovli-rk_a3989773
https://www.nur.kz/politics/kazakhstan-economy/1992437-tseny-na-sahar-zamorozili-na-god-v-kazahstane/
