Мазмұны:
Бірінші қадам: «Мен барлық қадамдарды бақылауда ұстаймын!»
Екінші қадам: «Мұны талда!»
Үшінші қадам: жасырын резервтерді іздейміз
Төртінші қадам: төлемдер кестесін құрамыз
Бесінші қадам: үнемі қажетті сомадан кем дегенде 10% артық төлеңіз
Алтыншы қадам: несиелерді азынан көбіне қарай төлеңіз немесе алдымен ең «қымбат» несиелерді өтеңіз
Жетінші қадам: жағдайды нашарлатпаңыз
Сегізінші қадам: несиені қайта қаржыландырыңыз
Тоғызыншы қадам: несиені дұрыс жабыңыз
Ескі мақалда дұрыс айтылады: несие - бұл сіз уақытша алатын бөтеннің ақшасы, бірақ өз ақшаңызды және мәңгілікке беруіңізге тура келеді. Сондықтан несиелік міндеттемелер көбінесе қарыз алушыны қаржылық жағынан ғана емес, моральдық жағынан да мазалайды: біреуге қарыз екеніңіз туралы ойлар, ал қаржылық қиындықтар тіпті депрессияға ұшыратуы мүмкін.
Өз өміріңізді жеңілдету үшін негізгі ережені есте сақтаңыз: несие мүмкіндігінше тез берілуі керек — осылайша артық төлем азаяды.
Сондықтан несиені қалай тез жабуға болатындығы туралы мәселе қиынның қиыны болып көрінсе де, шешімі бар: сіз мұны біртіндеп жасай аласыз! Назарларыңызға осыны қалай сауатты жасау керектігі туралы қадамдық нұсқаулықты ұсынамыз.
Бірінші қадам: «Мен барлық қадамдарды бақылауда ұстаймын!»
Ақшаңыздың қайда кететінін білгіңіз келе ме? Қанша соманы жинай алатыныңызды, пайдасыз заттарға қанша ақшаны жосықсыз жұмсайтыныңызды және өмір сүру үшін нақты қандай сома қажет екенін түсіну үшін кем дегенде күнтізбелік бір ай ішінде шығындарыңызды жазып отырыңыз. Арнайы дәптер арнап, оны «Желмен бірге ұшып кетті» деп атаңыз да, жаралған әрбір теңгені сол жерге жазыңыз!
Екінші қадам: «Мұны талда!»
Енді жазбаларыңызды мұқият талдаңыз: үнемдеуді қаламайтын (сапалы азық-түлік өнімдері, дәрі-дәрмектер, мектептер мен балаларыңыздың үйірмелері) және мүлдем үнемдей алмайтын (коммуналдық төлемдерді төлеу, пәтер жалдайтындар үшін жалдау ақысы) міндетті шығындарыңыздың мөлшерін есептеңіз. Әрі қарай, үнемдеуге болатын шығындардың барлық баптарын жазып шығыңыз (ойын-сауық, саяхат, жоспардан тыс киім түрлерін, гаджеттерді, әсіресе «көзге көрінбейтін» ұсақ-түйектерді сатып алу) және ай сайынғы несие төлемдеріне бөлуге болатын соманы анықтаңыз.
Үшінші қадам: жасырын резервтерді іздейміз
«Қосымша» ақша табу арқылы несиені тезірек өтеу үшін өз өміріңізде қайда және нені өзгертуге болатынын ойластырыңыз: қосымша жұмыс табу, пәтер жалдау ақысын төлемеу үшін уақытша ата-анаңызбен бірге тұру, достарыңызбен бірге тұрып, тұру шығындарын бөлісу (бұл жас және отбасы ауыртпалығы жоқ адамдарға арналған кеңес) немесе қажет емес нәрсені сату.
Төртінші қадам: төлемдер кестесін құрамыз
Өзіңіздің өтеу кестеңізді жазыңыз, онда екі маңызды тармақты ескеру қажет: біріншіден, сіз шартта көрсетілген мерзімге қарағанда ертерек ақша салғаныңыз тиімді (осылайша сіз ай сайын есептелетін пайыздарды азайтасыз), екіншіден, егер сізге қажетті соманы бірден енгізу қиын болса, оны 2-3 бөлікке бөлуге болады. Әрбір 2 апта сайынғы немесе 10 күнде бір реттік төлемдер баяу болса да міндетті түрде қарызыңызды азайтады. Бұл айына бір рет емес, екі рет немесе апта сайын жалақы алатындарға ыңғайлы болады. Сондықтан өзіңізге ереже жасаңыз: «қажетті күнге» жинамай-ақ, ақша түскен сайын әркез несиені өтеу үшін ақша салыңыз, несие төлейтін күнге дейін ақша жинау сізге тиімді емес! Оның үстіне, кешіктіруге жол бермеңіз – бұл айыппұлдар мен одан да үлкен қаржылық шығындардан құтылуға мүмкіндік береді.
Бесінші қадам: үнемі қажетті сомадан кем дегенде 10% артық төлеңіз
Бұл әдіс ақшаны алдын ала салумен бірдей қағида бойынша жұмыс істейді: сізге пайыз азырақ есептеледі, сондықтан қарыз сомасы тезірек «ериді».
Алтыншы қадам: несиелерді азынан көбіне қарай төлеңіз немесе алдымен ең «қымбат» несиелерді өтеңіз
Егер бірнеше несиеңіз болса, ең ақылға қонымды тактиканы қолданыңыз: алдымен ең аз несиені төлеңіз, сосын бұған дейін оған қызмет көрсетуге кеткен ақшаны үлкен несиені өтеуге бағыттаңыз. Егер ақша әртүрлі шарттармен қарызға алынса, қай қарыз бойынша ең көп пайыз төлейтініңізді бағалаңыз – және оны бірінші кезекте төлеңіз.
Жетінші қадам: жағдайды нашарлатпаңыз
Бірнеше шағын несиені жабу үшін ешқашан ірі несие алмаңыз. Осы қадаммен сіз өзіңізді қарызға батырып, тек банктерге жұмыс істеуге мәжбүрлейсіз. Сонымен қатар, шағын несиелердің көмегімен банктік несиелер бойынша қарыздарды өтеуге тырыспаңыз: несиенің бұл түрі форс-мажорлық жағдайларда көмектесетін «жедел жәрдем» болып табылады. Банктік қарыздарды жабу үшін шағын несиелер алу мүлдем жарамайды, бұл сізге тым қымбатқа түседі.
Сегізінші қадам: несиені қайта қаржыландырыңыз
Егер сіз пайыздарды уақытында төлей алмайтыныңызды байқасаңыз, банктен жасырынбаңыз, қоңырауларды елеусіз қалдырмаңыз және жәбірленуші сияқты әрекет етпеңіз – бұл сіздің жағдайыңызды нашарлатады. Керісінше, банкке өзіңіз барыңыз, жағдайды түсіндіріңіз және несиеңізді қайта қаржыландыруды, яғни алғашқы несиені жабу үшін сізге төмен пайыздық мөлшерлемемен басқа несие беруді сұраңыз. Банктер шынайы ықыласпен мұндай қадамға барады, өйткені сізбен соттасып, коллекторларға ақша төлегеннен гөрі оларға сізден ақша алып отыру тиімдірек.
Тоғызыншы қадам: несиені дұрыс жабыңыз
Соңғы төлемді жасағаннан кейін,міндетті түрде банктен несиенің толық өтелгендігі туралы анықтама алыңыз және шотта шын мәнінде абсолютті нөл бар екеніне көз жеткізіңіз. Мұндай алдын-ала ойластыру сізді болашақта қиындықтардан құтқарады.
