Ел үшін халықтың көбеюі өте маңызды, сондықтан ұлттық статистикалық қызметтер елдегі адамдардың саны, қоғамның құрылымы және халықтың өсуі туралы мәліметтерді үнемі жариялап отырады.
Ұлттық статистика бюросы 2022 жылғы 1 тамыздағы Қазақстан халқының саны туралы деректерді жариялады.
Қазір елде 19,644 миллион адам тұрады. Жыл басынан бері халық саны 140,9 мың адамға артты.
Халықтың кемуінің тіркелмегені қуантады, бірақ 2022 жылғы қаңтар-шілде кезеңінде республикада халықтың табиғи өсімі, өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда, 9% төмендеді. Бұл туылғандар санының азаюына байланысты.
2022 жылдың жеті айы ішінде Қазақстанда 227,9 мың адам дүниеге келді. Бұл өткен жылмен салыстырғанда ,11% аз. Ол кезде 256 мың сәби дүниеге келген.
Алайда, биыл өлгендер саны да аз. 2022 жылдың қаңтар-шілдесінде 79,8 мың адам қайтыс болды, бұл 2021 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 14,5% аз.
Сондай-ақ, халықтың санына көші-қон да әсер етеді. Бюроның деректері бойынша кеткендердің саны келгендердің санынан асып түседі. Ағымдағы жылдың жеті айында елге 8 372 адам көшіп келді, ал кеткені – 15 547 адам.
Елдегі халықтың өсуін бақылаудың маңыздылығы бірнеше себептерге байланысты:
- Елді қорғау керек, ол үшін адамдар керек. Ел неғұрлым үлкен болса, табиғи қорғаныс неғұрлым аз болса, әскерді соғұрлым көп ұстау керек. Әскерде қызмет ету үшін шектеулер бар екенін ескере отырып, болашақта қорғаныс қабілеті бұзылмау үшін тууды да бақылап отыру маңызды.
- Ел тұрғындары бюджетке салық түрінде табыс әкеледі. Еңбекке қабілетті халық неғұрлым көп болса, бюджетке соғұрлым көп қаражат түседі.
- Адамдар – жұмыс күші. Еңбекке қабілетті халық зауыттарда, фабрикаларда және кәсіпорындарда жұмыс істейді. Өндіріс неғұрлым көп болса, өндіріске неғұрлым көп адам қатысса, елдің экономикасы соғұрлым күшті болады, бұл ЖІӨ көрсеткішінде көрінеді.
- Жұмыс істейтін халық аударылатын қаражат есебінен зейнеткерлерді қамтамасыз етеді. Болашақта, қазір жұмыс істейтіндер құрметті демалысқа шыққанда, оларды балалары мен немерелері асырайтын болады. Туу деңгейі төмен болған жағдайда, жұмыс істейтіндерге қарағанда, зейнеткерлер көп болған кезде, ауытқулар болуы мүмкін. Әрбір жұмысшыға жүктеме жоғары болады. Тиісінше, мемлекет таңдау жасауы керек: зейнетақы жасын көтеру немесе төлемдерді азайту немесе кәсіпорындарға салық жүктемесін арттыру.
Біз кейбір елдерде халықтың біртіндеп азайып, қартайғанын көреміз. Экономистер мен саясаттанушылар бұл болашақта дағдарысқа себепкер болады дейді.
